Molukkers bij de krijgsmacht

Er kwam geen ontslag op Java. In de loop van 1950 liepen de spanningen op rondom de Molukse kampementen. In augustus werd er in Makassar zelfs gevochten tussen Molukse en Indonesische militairen. De Molukse militairen verbleven hier met hun gezinnen.

Na dit conflict beval defensie om alle Molukse militairen met hun gezinnen over te brengen naar andere locaties. De Molukkers werden verdeeld over de vijf hieronder genoemde doorgangskampen op Java.
     Jakarta
     Semarang
     Malang
     Bandung-Tjimahi
     Surabaya

Het ging op dat moment nog om bijna 4.000 militairen. De Nederlandse officieren verklaarden dat het steeds moeilijker werd de orde te handhaven. De Molukse militairen voelden zich door Nederland in de steek gelaten. Dat lieten ze dan ook duidelijk blijken. Bij sommige Nederlandse officieren bestond veel sympathie voor de Molukkers. Anderen legden de verantwoordelijkheid voor de ontstane situatie vooral bij henzelf.

Begin december 1950 vond het kabinet Drees-Van Schaik dat niet langer gewacht kon worden met demobilisatie. Dit uit vrees voor eventuele buitenlandse kritiek.  Maar natuurlijk ook de verslechtering van de verhouding met Indonesië. Als laatste was er ook de kritiek uit eigen land.
Zonder oplossing moesten Nederlandse dienstplichtigen nog steeds dienst doen in Indonesië. Hun rol was nu om op te treden als buffer tussen de Molukse militairen en de Indonesiërs op Java.

Het kabinet overwoog daarom om de Molukkers op Java te demobiliseren. Maar dit voornemen stuitte op weerstand. Het was ook niet conform het KNIL reglement.

Sinds augustus 1950 bevond zich namelijk een delegatie van Molukse militairen in Nederland. Onder leiding van sergeant-majoor F.A. Aponno werden ze de delegatie Aponno genoemd. Zij waren gekomen om de belangen van de achterban te behartigen. De delegatie Aponno spande een kort geding aan tegen de Staat. Zo wilden zij de demobilisatie op Java voorkomen.

Met steun van advocaat mr. K. van Rijckevorsel werd dit proces tot in hoogste instanties gewonnen. De rechter stelde de Nederlandse regering in het ongelijk. De regering mocht haar soldaten niet tegen hun zin achterlaten in vijandelijk gebied. Daarmee was ook demobilisatie op Java van de baan.